|
тасаллидир. Чунки у киши ҳам ўз қавмидан ҳам, ўша даврдаги аҳли китоблар бўлган яҳудлардан ҳам, насоролардан ҳам кўп азиятлар чекдилар. Улар Пайғамбар с.а.в. олиб келган ҳаққа эргашиш ўрнига унга қарши чиқдилар, унинг йўлини тўсдилар, Пайғамбар с.а.в.ни Маккадан қувиб чиқардилар, одамларни Аллоҳнинг йўлидан қайтардилар, Мадинага борганларидан кейин у зот билан уруш қилдилар, Хандақ жангида у кишига қарши одам тўпладилар.
وَبَلَغَتِ الْقُلُوبُ الْحَنَاجِرَ
– „юраклар бўғизларга тиқилиб қолган…“. [33:10]
Хуллас, Пайғамбар с.а.в. ҳам олдинги пайғамбарлар йўлиққан балоларга йўлиқдилар.
Иккинчи оятда Аллоҳ Таоло баён қиляптики, шундай бўлиши Аллоҳ Таолонинг Ўз махлуқотлари борасидаги қонуниятидир. Зеро, жаннатнинг баҳоси жуда қимматдир. У қийинчиликлар, фожеалар, жуда катта мусибатлар билан бўладиган синовдир. Синов худди зилзиладек мудҳишдир. Шу қадар даҳшатлики, ҳатто пайғамбар ва унинг олдидаги мўминлар, Аллоҳнинг ёрдами қачон ўзи, деб юборадилар. Ана шунда Аллоҳнинг нусрати келади. Аллоҳнинг нусрати балоларга сабр қилиб, ҳақ устида барқарор, собит турувчилар учун яқиндир. Нусрат келганида мўминлар шу қадар хурсанд бўладиларки, ҳатто ҳеч қандай балога, мусибатга дуч келмагандек, ҳеч қандай мусибатни, балони кўрмагандек бўлиб кетадилар. Чунки улар жаннат неъматини ва ундан ҳам буюкроқ неъматни – Аллоҳнинг ризосини топадилар.
«يُؤْتَى يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِأَشَدِّ النَّاسِ بَلاَءٌ وَمُصِيبَةٌ فَيَدْخُلُ الْجَنَّةَ وَيُسْأَلُ عَنْ الْمَصَائِبِ الَّتِى رَآهَا فِى الدُّنْيَا فَكَأَنَّهَا لَمْ تَكُنْ فِى حَيَاتِهِ لِعِظَمِ ذَلِكَ النَّعِيمِ»
«Қиёмат кунида энг қаттиқ балога, мусибатга йўлиққан киши олиб келинади ва у жаннатга киради. Ундан дунёда кўрган мусибатлари ҳақида сўрайдилар. У ўша неъматнинг буюклигидан ўзининг ҳаётида худди ҳеч нима бўлмагандек сезади».99
(أَمْ ) бу ҳарф бу ерда мунқатиъ-боғланмаган бўлиб келяпти, янги гап бошланяпти. (Бу сўз араб тилида муттасил-боғланган ва мунқатиъ-боғланмаган бўлиб келади.) Негаки, олдинги оят
كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً
хабар яъни, дарак гап эди. Бу оят эса
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ
189-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208